ملت باید تاثیر پیشرفت‌های علمی را بر سر سفره خود ببینند/ ضرر رفتن نخبگان ۳ برابر درآمد نفتی کشور است
رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مردم باید تاثیر پیشرفت های علمی را بر سر سفره خود ببینند، گفت: ضرر خروج نخبگان ۳ برابر درآمد نفتی کشور است.
به گزارش پایگاه خبری موفقیت‌شناسی به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، بابک نگاهداری در نشست نخبگان تحقیقات و مرجعیت علمی با موضوع «نقش اخلاق در سلامت و مرجعیت علمی»، که صبح امروز(سه‌شنبه ۲ آبان ۱۴۰۲) به میزبانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد با اشاره به اهمیت مرجعیت علمی در جهان کنونی، اظهار کرد: با شروع موج سوم عصر دانایی در ۱۹۵۰، جوامع به‌سمت توسعه اقتصاد بر پایه تولیدات دانش‌بنیان، تولید و توزیع اطلاعات و دانش حرکت کردند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه‌داد: در سپهر دانایی، قدرت در دست فرد ثروتمند نیست، بلکه قدرت در اختیار عالمان است. فروش دانش و صادرات مالکیت فکری به‌عنوان ثروت کشورها در موج سوم عصر دانایی شناخته می‌شود.
وی گفت: در شرایطی هستیم که جهان مسطح و ذره‌ای ظهور یافته و نیروی پیش برنده آن استارتاپ‌ها هستند.
فناوری‌های؛ نوین پیشران تحولات جهان آینده
نگاهداری با بیان اینکه پیشران تحولات جهان آینده تا سال ۲۰۵۰ میلادی، علم و فناوری‌های نوین است، گفت: اقتصاد اطلاعات در دهه ۱۹۷۰، اقتصاد الکترونیکی در دهه ۱۹۸۰، اقتصاد شبکه و اینترنت در دهه ۱۹۹۰، اقتصاد دیجیتال در آغاز قرن ۲۱، تولد یافتند و می‌توان دهه پیش رو را دهه اقتصاد هوشمند نامید چراکه همه تحولات از جنس دانش‌بنیان هستند.
وی با تأکید بر اینکه در حکمرانی دانش‌بنیان و هوش‌مصنوعی، قدرت هم محصول علم است، گفت: مرجعیت علمی برای ایران اسلامی اهمیت بیشتری دارد چراکه در نظریه اسلامی حکمرانی، باید امکان تحقق اهداف اسلامی در زندگی اجتماعی را فراهم کند که همان رشد علمی و عقلی برای انسان است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بیان کرد: تمام هویت انسانی در علم می‌گنجد و رشد نظری همان رشد عقلی و علمی است.
علم؛ بستر دولت در حکمرانی اسلامی
وی با بیان اینکه در حکمرانی اسلامی نهاد دولت بر بستر نهاد علم جریان پیدا می‌کند، توضیح داد: نهاد علم باید اصلاحات را در ابعاد دیگر زندگی بر عهده گیرد و ما اگر اصلاحات را در گام دوم انقلاب از نظام علم شروع نکنیم، اساساً هیچ حرکت نتیجه بخشی را نخواهیم دید.
نگاهداری گفت: در حوزه زندگی فردی هم طبق مبانی دینی، ملاک فضیلت‌های اخلاقی علم است. بنابراین اگر ما نهاد علم را به نهاد اصلی و رهبر تبدیل کنیم، در بستر دینی اداره جامعه، حرکت کرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه در این زمینه نقطه قوت ما، شخص رهبر انقلاب است؛ گفت: کمتر رهبری در دنیا تا این میزان بر علم و فناوری، دانش‌بنیان و … تاکید داشته است. همچنین سران سه قوه نیز تاکیدات زیادی در این موضوع دارند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نقطه ضعف را بوروکرات‌های سنتی دانست و بیان کرد: برخی افرادی که در لایه‌های میانی قرار دارند، به نظام دانش‌بنیان اعتقاد ندارند و باید این نوع نگاه را در طبقه بوروکرات اصلاح کنیم.
وی افزود: بهترین حالت، قانون برنامه هفتم است که در عصر صنعتی گرفتار است؛ ولی ما در عصر دانایی هستیم. مرکز پژوهش‌های مجلس، تبصره‌هایی در مورد هوش مصنوعی و … به این قانون اضافه کرد.
نگاهداری با بیان اینکه ولایت‌فقیه، همان ولایت علم است، ادامه‌داد: عدالت در ولایت یعنی ولی فقیه به علم خود عمل کند و در آن دچار خطا نشود. در واقع ولایت‌فقیه به معنی ولایت و مرجعیت علم بر سایر نهادها در نظام اسلامی است.
انسانیت چیزی جز آگاهی نیست
وی تصریح‌کرد: ما به همان اندازه انسان هستیم که علم داریم و انسان بودن چیزی جز آگاهی داشتن نیست. آگاهی و علم به انسان در عرصه اجتماعی قدرت، ثروت و در حوزه فردی، اخلاق می‌بخشد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در نگاه اسلامی حوزه اجتماع، سیاست و اقتصاد باید به عرصه رشد علمی و عقلی افراد جامعه تبدیل شود و جامعه با کلیت خود تبدیل به جایی مانند دانشگاه و مدرسه شود.
وی تصریح‌کرد: یادگیری فراگیر، بهره هوشی افزایش می‌یابد و استعدادها شکوفا می‌شود.
نگاهداری با بیان اینکه ما باید به سمت مرجعیت علمی در ایران اسلامی حرکت کنیم، اظهار کرد: اگر نظام غربی جامعه را به کارخانه و بنگاه تبدیل می‌کند، در نظام اسلامی ما، جامعه باید به مدرسه تبدیل شود؛ این‌گونه دانش عمومی جامعه بالا می‌رود و استعدادها شکوفا می‌شود.
دستاوردهای علمی ایران در دنیا
وی در مورد دستاوردها و وضع موجود کشور، گفت: در این سال‌ها زیست بوم دانش‌بنیان تقویت شده و ما رشد قابل توجهی پیدا کردیم و جزء ۲۰ کشور دنیا در تولید علم هستیم. ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد، ولی ۱.۹۶ درصد از علم جهان را تولید می‌کند و این جای افتخار دارد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه‌داد: دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشورمان ۱۶۶ مجله نمایه شده در مجموعه وب او ساینس (Web of Science)، توانسته‌اند در کمترین رتبه میان بیست کشور پیشرو در این حوزه را به‌دست‌آورد.
به گفته نگاهداری کشور ما در رشته مهندسی عمران در رتبه چهارم، در رشته مهندسی شیمی در رتبه پنجم جهان قرار داد و در رشته‌هایی نظیر انکولوژی، جراحی، علم اعصاب و بیماری‌های قلبی و عروق به توجه بیشتر نیاز داریم.
وی با بیان اینکه در شاخص تأثیر استنادی نرمال شده در رتبه ۱۵ دنیا هستیم، گفت: محققان کشورمان در شاخص استناد به‌ازای هر مقاله در رتبه چهاردم قرار دارند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ادامه‌داد: ما توانسته‌ایم در شاخص درصد مقالات ۱ و ۱۰ درصد برتر در رتبه ۱۳ و در شاخص مقالات پراستناد در رتبه ۱۴ قرار بگیریم.
وی بیان کرد: دانشگاه‌ها و مراکز علمی ما در شاخص درصد همکاری‌های علمی و صنعتی رتبه ۴۰ را کسب کرده‌اند و در شاخص استناد در پروانه‌های ثبت اختراع به رتبه ۳۲ برسند. این دو شاخص اثربخشی و بهره وری فعالیت‌های علمی و پژوهشی را نشان‌می‌دهد.
نگاهداری تأکید کرد: در شاخص‌هایی که به نهاد علم برمی‌گردد، نخبگان ما افتخارآفرینی می‌کنند، ولی در اثربخشی تولیدات علمی راه نرفته زیادی داریم. مردم باید تاثیر پیشرفت‌های علمی را در سفره خود ببینند.
لزوم توجه به ارتباط صنعت و دانشگاه
نگاهداری این انتقاد را هم مطرح کرد که توازن لازم بین رتبه تولید علم کشور و شاخص‌های همکاری‌های علمی و صنعتی و اختراعات وجود ندارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی چالش‌ها و موانع پیش رو در توسعه فعالیت علمی و پژوهشی کشور پرداخت و اظهار کرد: ما در زیست بوم حکمرانی و در حکمرانی دانش‌بنیان و علمی، چالش‌های زیادی داریم. این در حالی است که برنامه هفتم توسعه هم براساس محور دانایی نوشته نشده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به‌ضرورت توجه به نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: مهاجرت نخبگان، مسئله‌ای کلان در حکمرانی است، چون تمام عرصه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی بیان کرد: باید نخبگان را در چرخه خدمت و پیشرفت تعریف کنیم. این قشر از جامعه در عرصه‌های تصمیم‌گیری و عمومی، حضور اندکی دارند.
وی با بیان اینکه ضرر خروج نخبگان، ۳ برابر درآمد نفتی کشور است، گفت: باید مانع از خروج نخبگان شویم و ملزومات برگشت نخبگان را فراهم کنیم. ما باید برای برگشت نخبگان فرش قرمز پهن کنیم.
نگاهداری به‌ضرورت جذب متخصصان و نخبگان جهانی برای توسعه دانش محوری در کشور اشاره کرد و گفت: ما در زمینه احترام و آزرده‌خاطر نکردن نخبگان آزمون و خطاهایی داشته‌ایم و اکنون زمان درس آموختن از این تجربیات است.
علم و نوآوری راه حل است نه مسئله
وی با تأکید بر اینکه علم، فناوری، نوآوری و دانش‌بنیان راه حل است نه مسئله، گفت: تخصیص نیافتن بودجه و امکانات درخور از سازمان برنامه و بودجه و سازمان استخدامی کشور، چالش‌هایی را برای نخبگان در حوزه توسعه فعالیت‌های خود ایجاد کرده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه ما ظرفیت‌هایی مانند قانون جهش تولید دانش‌بنیان را در اختیار داریم، گفت: نقشه جامع علمی کشور، سیاست‌های کلی علم و فناوری از جمله ظرفیت‌هایی است که می‌توان در توسعه تولید دانش‌بنیان از آنها بهره جست.
وی به‌ضرورت توسعه زیست بوم‌های علم و فناوری و نوآوری اشاره کرد و گفت: مسئله محوری در نظام سلامت تا حدودی در وضعیت بهتری قرار دارد.
نگاهداری توجه به خلاقیت و نوآوری در نظریه‌های جدید را از دیگر راهکارهای توسعه فناوری در کشور دانست و گفت: باید نظام نشر ملی را سروسامان بدهیم و پس از آن به برای پیوستن به نشر جهانی برنامه ریزی کنیم.
خردورزی باعث توسعه دانش است
وی با تأکید بر اینکه باید از تربیت تک ساحتی پرهیز کرد، گفت: باید در تربیت به مسائل عاطفی و هیجانی همزمان با مسئولیت پذیری اجتماعی توجه کنیم. شور و شعور و شرف را در جوانان تقویت کنیم چراکه هوش به‌تنهایی کافی نیست و بیش از آن خردورزی است که در توسعه دانش اهمیت دارد.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس خاطرنشان کرد: باید بتوانیم تشخیص درستی از اقتضائات و فرصت‌های مرجعیت علمی در عصر هوشمندی به‌دست آوریم تا به مرجعیت در موارد علوم و فناوری‌های نوین و اختصاصی دست یابیم. /
انتهای پیام/
