مهارت‌های مهم زندگی چیست و چه کمکی به ما می‌کند؟
درویشی: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از بیماری‌های روانی و عاطفی دلایل اجتماعی دارند که مدیریت نادرست احساسات و هیجانات، اعتماد به نفس پایین، روابط نادرست بین‌فردی، بن‌بست‌های اجتماعی، از این جمله هستند.
به گزارش پایگاه خبری موفقیت شناسی، زهرا درویشی روان‌شناس بالینی در یادداشتی نوشت: مهارت‌های زندگی یا Life Skills به انواع توانایی‌های روانی، اجتماعی، رفتاری فرد گفته می‌شود که به موجب آن آمادگی روبه‌رو شدن با چالش‌های زندگی را آسوده و فراهم می‌کند. توانایی‌هایی که به شما می‌آموزد چگونه زندگی بهتری داشته باشید و چگونه برای رفع مشکلات درست‌ترین و هوشمندانه‌ترین مسیر را انتخاب کنید.
وقتی از مهارت صحبت می‌کنید حتما معانی متفاوتی برای درک این واژه در ذهن شما نقش می‌بندد. اما، موضوعی که اهمیت بیشتری دارد این است که با گسترش مهارت‌های گوناگون در رسیدن به راه‌حل‌های مناسب، دست‌وپنجه نرم کردن با محدودیت‌ها، ناکامی‌ها و دوگانگی‌های زندگی و روابط میان‌فردی مناسب، گام برمی‌دارید.
سازمان بهداشت جهانی در تعریفی دیگر مهارت‌های زندگی را توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید، تعریف کرده است.
انواع مهارت‌های دهگانه
- خودآگاهی
- همدلی
- مهارت بین فردی
- ارتباط موثر
- مقابله با استرس
- مدیریت هیجان
- حل مسئله
- تصمیمگیری
- تفکر خلاقانه
- تفکر انتقادی
مهارت خودآگاهی: درآموزش مهارت خودآگاهی یا Self- awareness توانایی فرد در پی‌بردن به تصویر واقعی از خودش یا به‌عبارتی شناخت انسان از خصوصیات مثبت و منفی، آگاهی از حقوق، ارزش‌ها و مسئولیت‌های شخصی که وی را در پیدا کردن نیازهای فردی و اجتماعی کمک می‌کند، تاکید می‌شود.
مهارت همدلی: همدلی یا Empathy عبارت است از پذیرفتن و درک کردن افراد درهر شرایط و موقعیتی که منجر به محکم شدم روابط اجتماعی می‌شود. احساس علاقه و حمایت دیگران، رفتار میان فردی متعادل، احترام متقابل، پذیرا بودن دیگران در مهارت همدلی آموخته می‌شود.
مهارت بین فردی: در یادگیری این مهارت روابط میان فردی به‌صورت دوستانه‌تر وعمیق‌تر ادامه پیدا می‌کند و حس اعتماد و همکاری در بین افراد بیشتر می‌شود. هماهنگی و همکاری، شروع ارتباط، اعتمادسازی دو طرفه، دوستیابی و پایان دادن به روابط نامناسب، از اجزای مهم این مهارت است.
مهارت ارتباط موثر: در این شرایط فرد می‌آموزد که پس از آغاز یک رابطه مفید و موثرعلاوه برپیدا کردن نیازها و آرمان‌های مورد نظرخود، تاثیر به‌سزایی در یافتن ایده‌آل‌های دیگران داشته باشد. ارتباط کلامی و غیرکلامی، ابراز خود، گفتگو یا دیاگوگ داشتن و گوش دادن به‌نظر دیگران، خجالتی نبودن از مهم‌ترین گزینه‌های آموزشی درمهارت ارتباط موثر است.
مهارت مقابله با استرس: استرس و فشار عصبی در زندگی امروزی و مدرن امری اجتناب‌‌ناپذیر است. این مهارت به فرد یاد می‌دهد که چگونه در جریان فشارهای روانی شرایط نرمالی را برای خود و و دیگران داشته باشد. حفظ آرامش در شرایط استرس‌زا، مدیریت زمان، کنارآمدن و روبه‌رو شدن با شرایط سختی که قابل تغییر نیستند، اهداف و استراتژی‌های مناسب برای مقابله و حل مشکلات در مهارت مقابله با استرس آموزش داده می‌شود.
مهارت مدیریت هیجان: مهار کردن و متعادل کردن انواع هیجان‌ها و احساسات طبیعی از جمله ترس، خشم، غم، شادی، لذت .. در مدیریت هیجان اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مهارت نیز آیتم‌هایی مانند مبارزه با اضطراب، خشم و ترس، آگاهی از حالت‌های هیجانی خود و دیگران، روبه‌رو شدن با هیجان‌های غیر‌منطقی و تند در روابط اجتماعی آموزش داده می‌شود.
مهارت حل مسئله: توانایی و غلبه بر مشکلات ریز و درشتی که در مسیر زندگی هر کسی پیش می‌آید، پیدا کردن موانع پیش‌رو، حل تنش‌ها و اختلافات، نیازخواهی به کمک دیگران، ارجاع به متخصصین برای راهنمایی و حل مسئله از جمله توانایی‌هایی است که در این مهارت به‌دست آورده می‌شود.
مهارت تصمیمگیری: برای رسیدن به هرخواسته‌ای به تفکر و تصمیمگیری قبلی نیاز است، با دستیابی به این مهارت می‌توانید بهتربن مسیر را برای زندگی خود انتخاب کنید، بدون اینکه نگرانی ازعواقب آن داشته باشید. تصمیم گیری دقیق و سنجیده، مشخص کردن اهداف واقعی، مسئولیت‌پذیری و برنامه‌ریزی درست، منطبق شدن با شرایط و تغییرات، از نکات مهم در مهارت تصمیمگیری است.
مهارت تفکر خلاقانه: این مهارت خلق ایده‌های ارزشمند و نوآوری را در فرد شکوفا می‌کند و به او می‌آموزد که پس ازهر شکستی احساس مثبت را جایگزین احساس بازنده بودن، نا امیدی و پوچ‌گرایی کند. پیدا کردن راه‌حل مناسب، مثبت اندیشی، ابراز وجود، نیز در این مهارت رشد و پیشرفت می‌کند.
مهارت تفکر انتقادی: با آموختن تفکر انتقادی فرد در برابر هر موضوعی به قدرت تصمیمگیری بهتری می‌رسد و یاد می‌گیرد که به سادگی تسلیم پیچیدگی‌های زندگی نشود. راجع به هر موضوعی از قبل بررسی و پیگیری دقیق را انجام دهد و مسائل را به شکل منطقی به چالش بکشاند. آموختن مدیریت هیجان، آگاه شدن از حقوق برابر وعدالت‌خواهی، درک ارزش‌ها و باورهای دیگران، درست انتقاد کردن، ازسرفصل‌های آموزشی این مهارت است.
شیوه‌هایی برای دست یافتن و بهبود مهارت‌های زندگی
از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی راه‌های زیر برای رشد مهارت‌های زندگی افراد پیشنهاد می‌گردد:
- آموزش دادن به کسانی که آسیب‌پذیری بیشتری دارند: خارج از گروه‌بندی و شرایط سنی و جنسیت در هر جامعه‌ای افراد آسیب‌پذیری هستند که نیاز به آموزش‌های متناسب و خاص خود را دارند و معمولا از طریق نهاد‌های دولتی یا خصوصی حمایت می‌شوند.
- فراهم کردن کارگاه‌های آموزشی: دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های دهگانه برای همه مردم.
- آموزش در عمل: در این روش قانون خاصی وجود ندارد و هر کسی به‌صورت غیررسمی در فضای مجازی یا فیزیکی در فرم کتابچه، نمایش یا فیلم، داستان و غیره مهارت‌های زندگی را آموزش می‌دهد.
سخن پایانی:
هر چند که یاد گرفتن همه این توانایی‌ها و به‌کارگیری آن‌ها کار ساده‌ای نیست، اما تاثیر شایانی در پیشگیری از صدمات عاطفی و بهداشت روانی جامعه دارد. کمک گرفتن از روان‌شناس، حضور در سمینارها و دوره‌های آموزشی راهنمایی خوبی برای مهارت آموزی بر حسب نیازهای شهروندان است.
برای مطالعه مطالب بیشتر از زهرا درویشی اینجا را کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:
