اختلال اضطراب فراگیر (GAD) چیست و چگونه مانع عملکرد طبیعی فرد می‌شود؟
اضطراب فراگیر یا منتشر یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که موضوع این یادداشت است و در ادامه بحث به تعریف، نشانه‌ها و راهکارهای درمانی آن می‌پردازیم.
به گزارش پایگاه خبری موفقیت شناسی، زهرا درویشی روان‌شناس بالینی در یادداشتی نوشت: اضطراب یک نوع برانگیختگی و حالت روانی ناپایدار است که در واکنش به عوامل نگران‌کننده بیرونی ایجاد می‌شود.
در بسیاری از مواقع حالات تنیدگی و آشفتگی کاملا طبیعی است و بیماری به‌حساب نمی‌آید و توسط خود فرد قابل حل و کنترل است. اما گاهی وقت‌ها شدت این ناآرامی‌ها به شکل گسترده‌ای افزایش و تداوم می‌یابد و مانعی در جهت ادامه زندگی نرمال در فرد می‌شود. در چنین شرایطی دیگر نمی‌توان تصور یک حالت گذرا و کم اهمیت را به آن نسبت داد و می‌بایست تحت پیگیری و بررسی دقیق روان‌شناختی قرار گیرد.
اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
نوعی اختلال اضطرابی است که در برابر مشکلات و وقایع روزمره به صورت افراطی و نامعقول در فرد نمایان می‌شود. بیمار تقریبا به صورت مداوم و بیش از اندازه با اضطراب و دلشوره همراه است، به گونه‌ای که سطح نگرانی‌ها و واکنش‌های فرد هیچگونه تناسبی با منبع اضطراب ندارد و حتی خیلی وقت‌ها دلایل و عوامل استرس نا مشخص و مبهم است.
علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر
هنگامی اختلال اضطراب فراگیر تشخیص داده می‌شود که حداقل 3 نشانه از سیمپتوم‌های زیر، در بیشتر اوقات روز به مدت 6 ماه یا بیشتر در فرد آشکار شود. مطالعات نشان می‌دهد که همه‌گیری این اختلال در زنان دو برابر مردان است و علائم بیماری به صورت مزمن با فراز و نشیب‌ها و نوسان‌هایی از آغاز بیماری تا میانسانی رشد می‌کند و در اواخر عمر تا حدودی کاهش می‌یابد، به‌طوری که عملکرد شغلی، تحصیلی و روابط اجتماعی و زناشویی وی را کاهش می‌دهد. برخی از این نشانه‌ها به شرح زیر است:
- تپش قلب
- تنش‌های عضلانی
- حالت تهوع و سرگیجه
- اختلال در خواب و بیداری
- تحریک‌پذیری و نا آرامی
- تعریق غیر طبیعی
- اختلال در حافظه و تمرکز
- ترس و وحشت بی‌دلیل
- اختلال در روابط جنسی
- بیماری‌های روان‌تنی
- احساس کند ذهنی یا خالی شدن ذهن
- خستگی طولانی مدت و همیشگی
چه تفاوتی میان اضطراب فراگیر با اضطراب طبیعی و غیر بیمارگون وجود دارد؟
- اضطراب فراگیر عملکرد روانی و اجتماعی فرد را دگرگون می‌کند ولی اضطراب طبیعی اصولا توسط فرد قابل کنترل است و در بسیاری مواقع جهش مثبت در زندگی او خواهد داشت.
- مبتلایان به اختلال فراگیر، بدون هیچ نشانه‌ای، انتظار بدترین اتفاق‌ها و حوادث را دارند و نسبت به وضعیت اقتصادی، شغلی، تندرستی، اعضای خانواده، بی‌دلیل نگران هستند. اما در اضطراب عادی اغلب نگرانی‌ها با شدت کمتر و وابسته به یک عامل بیرونی مشخص است مانند اضطراب امتحان، کنکور، مهاجرت و غیره..
- اضطراب فراگیر، مزمن و طولانی مدت است ولی اضطراب طبیعی گذرا و کوتاه مدت است.
- اضطراب فراگیر غم انگیز‌تر، شدید‌تر و گسترده‌تر است ولی اضطراب طبیعی بار روانی محدود تری دارد.
- اضطراب فراگیر نیاز به مداخله درمانی بالینگر دارد ولی اضطراب طبیعی معمولا با بکارگیری منطق شخصی و مشورت با دیگران، خود مدیریتی و گذر زمان قابل حل است.
علت‌های ابتلا به اضطراب فراگیر و راهکارهای درمانی آن را بشناسید
مرحله ابتدایی برای درمان هر گونه اختلالی تشخیص درست و به موقع بیماری است. در بسیاری موارد خودتشخیصی و یا تشخیص غیرحرفه‌ای علاوه بر به بیراهه کشیدن بیمار و درمان نشدن او، منجر به وخامت حال وی می‌شود و وضعیت را برای او به مراتب دشوارتر می‌کند. عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی، زمینه‌های خانوادگی، محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی، جنسیت افراد، ناملایمی‌ها و تنش‌های دوران کودکی، شیوه‌های تربیتی نا مناسب، از علت‌های پیش زمینه ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر است.
شیوه‌های گوناگونی برای پیشگیری و درمان اختلال اضطراب فراگیر وجود دارد که درمان‌های دارویی و غیر دارویی از جمله مهم‌ترین راهکارهای نتیجه بخش و پر کاربرد در این اختلال است که به شرح زیر عنوان می‌شود:
درمان‌های دارویی: شامل انواع بنزودیازپین‌ها و داروهای ضد افسردگی است که مشروط به مصرف روتین، به موقع و زمانبندی شده که تحت نظر و با تجویز پزشک متخصص استفاده می‌شود.
درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمانی در اختلال اضطراب فراگیر است که درمانگر دلایل و ریشه‌های اضطراب را برای بیمار آشکار می‌کند و باورهای درست و آگاهانه را جایگزین باورهای غیرمنطقی و غلط وی می‌کند.
حساسیت‌زدایی منظم: یکی از متدوال‌ترین راهکارهای درمانی برای مقابله با انواع اختلالات اضطرابی است که در این روش درمانگر بیمار را به تدریج و با فاصله و بکار گیری تکنیک‌های خاص، در معرض موقعیت‌های اضطراب‌زا قرار می‌دهد این حساسیت زدایی می‌تواند به صورت ذهنی آغاز شود و با حضور در محیط واقعی به سرانجام برسد.
به‌علاوه موارد نامبرده در بالا انواع ورزش‌ها، استرچ کردن، مدیتیشن، یوگا، درمان‌های حمایتی و گروه درمانی، اصلاح الگوهای فکری و مقابله با آن‌ها، روابط اجتماعی مفید، تلاش در حل مسئله و مشکل، نیز از روش‌های موثر در درمان این اختلال است که متناسب با شرایط و نیازهای درمانی فرد پیشنهاد می‌گردد.
سخن پایانی
با توجه به نوسانات و چالش‌های فراوانی که در زندگی امروزه با آن مواجه هستیم، تجربه اضطراب در هر موقعیت و یا شرایط سنی کاملا طبیعی و عادی به‌نظر می‌رسد. چنانچه شدت برانگیختگی و آشفتگی فرد در حدی باشد که زندگی او مختل شود بدین معناست که مشکل جدی است و می‌بایست تحت درمان حرفه‌ای قرار گیرد. یافتن اینکه بیمار در خطر چه نوع اضطرابی است؟ علت بروز این حالت چیست؟ چگونه بهترین مسیر را برای درمان و مدیریت بیماری انتخاب کرد؟ سوالاتی است که فرد را در رسیدن به درمان کمک می‌کند و یقینا با اقدام و کمک خواهی به موقع، متخصصین درمان در این زمینه به مراجعین یاری رسانده و خدمات متناسب را ارائه خواهند داد.
فهرست منابع: انجمن روان‌پزشکی امریکا(1398)، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی DSM5، چاپ اول،تهران: انتشارات ارجمند
برای مطالعه مطالب بیشتر از زهرا درویشی اینجا را کلیک کنید.
پایان پیام/
