«کانون کارآفرینی استان تهران» جلسه هم‌اندیشی را با حضور کارآفرینان برجسته و کارشناسان این حوزه برگزار کرد (قسمت دوم)
کانون کارآفرینی استان تهران به‌عنوان یک تشکل در زیرمجموعه مدیریت امور تشکل‌ها و مسئولیت اجتماعی «اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» در سال ۱۴۰۰ تشکیل شده است. این تشکل قصد دارد به توسعه کارآفرینی در کشور کمک کند و در این راستا نیز در مرحله اول شروع به عضوگیری کرده و در مرحله بعدی نسبت به برگزاری جلسات مختلف هم‌اندیشی و انتقال تجربه برای رسیدن به اهداف کانون اقدام کرده است که جلسه امروز در ادامه همین مسیر بود.
به گزارش پایگاه خبری موفقیت شناسی به نقل از کارآفرینی پرس، در جلسه‌ای که ۳۰ مرداد ۱۴۰۰ در ساختمان شماره ۳ اتاق بازرگانی تهران برگزار شد تعدادی از چهره‌های شاخص کارآفرینی کشور حضور داشتند و به ارائه راه‌کارها و پیشنهادهای توسعه کارآفرینی در ایران پرداختند.
در این جلسه مصطفی کریمیان‌اقبال (عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و قبلا دانشگاه صنعتی اصفهان)، علی نقیب (رئیس هیات مدیره کانون کارآفرینی استان تهران و مالک و رئیس هیات مدیره شرکت آرایشی و بهداشتی دکتر عبیدی)، بهروز حبیبی (نایب رئیس هیات مدیره کانون و نایب رئیس هیات مدیره شرکت صنایع تولیدی کروز)، کامبیز شاه‌نواز (عضو هیات مدیره کانون و موسس و مدیرعامل شرکت راهبرد هوشمندگرین)، حسین ریاضی‌اصفهانی (عضو هیات مدیره کانون و موسس و مدیرعامل شرکت صنایع ارتباطی پایا)، معصومه خیرالهی، (عضو هیات مدیره کانون و موسس و مدیرعامل شرکت آترین اشتاد)، محمد زهرایی (دبیر‌کانون)، محمد وزیری‌بزرگ (عضو هیات مدیره کانون و مالک و رئیس هیأت مدیره شرکت بالین تک) و محمدعلی نژادیان (مدیرمسئول کارآفرینی‌پرس)، به ارائه پیشنهاد برای فعالیت‌های کانون پرداختند.
برای مطالعه قسمت اول خبر جلسه هم‌اندیشی «کانون کارآفرینی استان تهران» اینجا را کلیک کنید.
در ادامه جلسه علی نقیب ضمن قدردانی از آقای دکتر کریمیان اقبال گفت: همه ما در کانون کارآفرینی استان تهران هدفمان توسعه و گسترش کارآفرینی است و به نوعی می‌خواهیم نسل جوان را در کارآفرینی هدایت کنیم. شما هم که در دهه ۷۰ اندیشکده کسبوکار و توسعه کارآفرینی را ایجاد کردید و به‌عنوان معاون وزیر در آن زمان کار کردید، خدمت خیلی بزرگی انجام دادید. مطلب چالشی که شما فرمودید واقعا وجود دارد. یعنی نسل دهه ۷۰ به بعد و به خصوص دهه ۸۰ یک تناقض و یک دگراندیشی نسبت به نسل‌های قدیم دارد و این که در خانواده‌ها هر کسی می‌بیند این تضاد وجود دارد باید به فال نیک گرفت.
وی عنوان کرد: به‌نظرم نسل جوان راه خودش را پیدا کرده است و این نسل می‌تواند در گسترش کارآفرینی یا نگاه جدید به جهان علم و کسبوکار موثر باشد. خوشبختانه کشور ما در این زمینه خیلی جلو است. چون می‌بینم چه مادی یا معنوی اصلا مرز نمی‌بینند و ارتباطات و اطلاعات خودشان را دارند و در این زمینه ما باید خیلی امیدوار باشیم.
رئیس هیات مدیره کانون گفت: دهه ۵۰ و مخصوصا ۱۳۵۲ که کنسرسیوم در ایران تمام شد و یکدفعه قیمت نفت از بشکه‌ای مثلا ۱ دلار به چند دلار رسید و آن پول هنگفت به ایران آمد، به‌دلیل عدم وجود فرهنگ در آن زمان خیلی از آن پول‌ها می‌رود در خارج سرمایه‌گذاری می‌شود یا از اروپا و آلمان خریداری می‌شود یا به پادشاه سوئد هدیه می‌دهند (اولین خط مترو اِستُکهُلم هدیه شاه ایران به شاه سوئد بوده است). این کارها به این دلیل بود که یک پولی می‌رسد و نمی‌دانند چه کار کنند. البته بعد کارخانه‌هایی هم ساخته می‌شود و سازمان گسترش و نوسازی هم همان‌طور که فرمودید ماموریتش با دکتر رضا نیازمند می‌شود و در آیین‌نامه‌اش هم نوشته می‌شود که دولت نباید این کارخانه‌ها را نگهدارد. دولت به‌دلیل این که بخش خصوصی توان ایجاد آن را چه مالی و چه تفکری و معنوی ندارد باید کارخانه‌ها را ایجاد کند و به‌موقع نیز باید واگذار نماید. این کارها در خیلی از صنایع شد و بعضی از این‌ها هم تا انقلاب عقیم ماند ولی در آلمان دقیقا همین سازمان بود و این شد که می‌بینید. یعنی دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی اکثر صنایع آلمان مانند «انرژی» دولتی بود و خصوصی نبود یا «لوفت‌هانزا» خصوصی نبود یا صنایع بزرگ فولاد خصوصی نبود و در نتیجه دولت آلمان با یک چالش مواجه شده بود. زیرا، اکثر این صنایع زیان‌ده بودند و بهره‌وری پایینی داشتند و در مجموع مشکلات این چنینی بود و می‌خواست آن‌ها را خصوصی کند و هر کاری هم انجام می‌داد، مانند سازمان خصوصی‌سازی ما، دچار مشکل می‌شد ولی دولت مصمم بود که خصوصی‌سازی را در این صنایع راه بیاندازد. بنابراین، آمد یک مناقصه جهانی برای انتخاب مدیرعامل سازمان خصوصی‌سازی گذاشت که یک فرد ایتالیایی برنده شد.
رئیس هیات مدیره کانون افزود: آن‌ها گفتند که چاقو دسته خودش را نمی‌برد. ما اگر این کار را به داخل بسپاریم همین‌طوری دور باطل خواهیم داشت. بنابراین، آن‌را سپردند و بعد دیدیم که ظرف کمتر از ۱۰ سال صنایع بزرگ آلمان بعد از خصوصی‌سازی به چه بهره‌وری‌های بالایی رسید.
وی افزود: اگر شما تاریخچه «لوفت‌هانزا» را ببینید تا آخر دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی زیان‌ده بود و زیان‌های هنگفتی هم گردن دولت آلمان می‌انداخت ولی امروز یکی از شرکت‌های بزرگ سودآور در اروپا شده است. به هر حال این اتفاقات در دنیا رخ داد و فکر می‌کنم در کشور ما هم اگر همان روند پیش می‌رفت حتما صنایع بزرگ حتما بهره‌ور و خصوصی می‌شد و به یک نقطه‌ای می‌رسید که ما از کره عقب‌تر نمی‌توانستیم باشیم و حتی می‌توانستیم خیلی بهتر از آن باشیم. این اتفاقاتی که افتاده است یک مقدار همان بحث فرهنگ‌سازی است که به خود ما بستگی دارد. یعنی ما بیخودی انتقاد نکنیم. من همیشه اعتقاد دارم که ما و دولت‌مردان همه در یک کشتی هستیم. این کشتی اگر سوراخ شود همه ما غرق می‌شویم. این‌طور نباشد که ما همیشه بخواهیم از طرف بخش خصوصی به دولت انتقاد کنیم که این کار را انجام بدهید بلکه یک مقدار باید فرهنگ‌سازی کنیم و یک مقدار هم باید به خودمان نگاه کنیم.
وی عنوان کرد: بحث کارآفرینی و هدف از کانون کارآفرینی استان تهران همین است که به فرهنگ‌سازی کارآفرینی کمک کنیم به این تحولاتی که در دنیا اتفاق افتاده است کمک کنیم و همان‌طور که فرمودید جوان‌های ما به‌خصوص دهه ۸۰ دارند به این سمت می‌روند. پس ما کمک کنیم به رشد کارآفرینی تا بتوانیم در آن جایگاه خودمان که هستیم باشیم.
در ادامه محمدعلی نژادیان گفت: یک موضوعی که در پژوهش‌های خود با آن مواجه شدم بحث «نظام ملی نوآوری»[۱] بود. این موضوع را سال ۲۰۰۰ «موسسه‌ی سیاست علم و فناوری»[۲] وابسته به «رند»[۳] با حمایت کاخ سفید یک تحقیق مفصلی کرد و یک گزارشی را در سال ۲۰۰۲ به صورت ایی-بوک با عنوان «بنیادهای جدید رشد: نظام نوآوری آمریکا، امروز و فردا»[۴] منتشر کردند که در ابتدای آن نوشته است: «اهمیت نظام ملی نوآوری برای آمریکا به اندازه منابع مادی و معنوی است که درگذشته برای رشد اقتصادی این کشور مهم بوده است».
نژادیان افزود: در این موضوع به فارسی کار پژوهشی خوب و اصیل کم انجام شده که یکی از تحقیقات خوب پایان‌نامه دکتری دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس است.
مدیرمسئول کارآفرینی پرس عنوان کرد: نظام ملی نوآوری عبارت است از سیاست‌ها، تعاملات و رفتارهای متقابل بین سه‌گانه صنعت (بخش خصوصی)، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و دولت که منجر به (توسعه، خلق، انتقال، اصلاح و انتشار) فناوری‌های جدید می‌شود. در واقع سرعت و جهت نوآوری به بازیگران و فعالیت‌های آن‌ها ربط دارد و تحت تاثیر محیط‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است.
وی گفت: انقدر این موضوع در ایران فقیر است که ایرنا[۵] در مصاحبه با یکی از وزرا تیتر زد که «باید برای کشور نظام ملی نوآوری تعریف کنیم» در صورتی که این نظام در همه کشورها وجود دارد و ما فقط می‌توانیم آن‌را بهبود دهیم.
نژادیان اظهار کرد: به کانون کارآفرینی استان تهران پیشنهاد می‌کنم نظام ملی نوآوری را به‌عنوان یک موضوع و یک مسئله به‌عنوان یک هدف تعریف کند.
مدیرمسئول کارآفرینی پرس گفت: ما تعداد زیادی پارک علم و فناوری در دانشگاهها داریم، پارک فناوری پردیس را داریم، مراکز رشد، شتابدهنده‌ها، فرشتگان نجات و… داریم ولی چه تعداد استارت‌آپ داریم که از دره مرگ عبور کرده باشند؟ جوانان ما در حوزه ایده بسیار خوب عمل می‌کنند. نسل جدید ما بسیار پرهیجان و پر از ایده‌اند که البته یکی از دلایلش این است که صبح تا شب در فضای مجازی می‌چرخند و برای آن‌ها ایده ایجاد می‌شود ولی این ایده‌ها در نطفه خفه می‌شوند.
وی عنوان کرد: ما بعد از ۲۰ سال از تاریخی که در آمریکا چنین گزارشی منتشر شد هنوز کار تحقیقاتی درستی نکردیم و از طرفی اصل کارآفرینی نوآوری است. یک فرقی که کانون کارآفرینی استان تهران وابسته به اتاق بارگانی با جاهای دیگر دارد این است که اتاق بازرگانی می‌تواند با دانشگاه ارتباط برقرار کند که نمونه‌اش را امروز در این جلسه می‌بینیم، می‌تواند با صنعتگران ارتباط بگیرد که امروز می‌بینیم. یک خصوصیتی که اتاق بازرگانی دارد این است که مابین دولت، صنعتگران و کارآفرینان قرار دارد. یعنی دقیقا یکی از جاهایی که می‌تواند برای نظام ملی نوآوری خوب عمل کند همین اتاق بازرگانی است.
نژادیان افزود: یک تشکیلات، یک انجمن وقتی تشکیل می‌شود اول کار همه افراد پر انرژی هستند، اهداف تعیین می‌شود ولی اگر اهداف به‌جا و درست نباشد و اگر تشخیص مسئله درست نباشد، کم‌کم فعالیتشان فقط تبدیل به نمایش می‌شود.
مدیرمسئول کارآفرینی پرس اظهار کرد: حدود ۱۰۰ سال پیش جامعه مدیریتی و صنعتی آمریکا با دو گروه از افراد مواجه شد. گروه اول دانش‌آموخته‌های رشته‌های مختلف از دانشگاهها بودند که با کوله‌باری از نظریه‌های شعارگرایانه راهی بازار کار شده بودند و درک عملی از معنا و مفهوم کارآفرینی، اشتغال و مدیریت نداشتند و گروه دوم مدیران و صنعتگرانی بودند که کسبوکار خود را به‌صورت سنتی مدیریت می‌کردند و مهم‌ترین سلاح و ابزار مدیریتی آن‌ها تجربه‌های درست و غلط و آزمون و خطا بود و علم نداشتند. در نتیجه آمریکا رشته «ام‌بی‌ای»[۶] را ایجاد کرد که علم را عملی کند و تجربه را علمی نماید و خیلی موفق شد. اما وقتی به ایران رسید موسسات ما موضوع ام‌بی‌ای را درست تشخیص دادند. به فرض یک‌سری موسسات آمدند بیلبورد زدند و گفتند فقط تحصیلات دانشگاهی کافی نیست و شما باید بیایید ام‌بی‌ای بخوانید حالا بعد از ۱۰ سال، پانزده سال که گذشت حالا بیلبورد می‌زنند که «سازمان‌ها مدیر می‌خواهند نه فارغ‌التحصیل ام‌بی‌ای». البته این هم درست تشخیص داده‌اند ولی مشکل این است که دارند بیزینس می‌کنند. یعنی ما موضوعات را درست تشخیص می‌دهیم به‌دلیل این که اعتقاد دارم ایرانیان واقعا باهوش‌اند ولی بعضی موارد در مسیر درست، در مسیری که به جامعه کمک کند پیش نمی‌رود.
نژادیان گفت: در کتابی که درباره کارآفرینی در حال تالیف هستم در قسمت پیشگفتار نوشته‌ام که آموزش کارآفرینی با آموزش دروس دیگر باید یک‌سری تفاوت‌ها داشته باشد. چه تفاوتی؟ اگر قرار باشد که آموزش کارآفرینی صرفا بر محتوا محوری تاکید داشته باشد در نتیجه دانشجویی هم که بخواهد رشته کارآفرینی بخواند، کارآفرین از دانشگاه بیرون نمی‌آید و صرفا یک مدرک می‌گیرد و فارغ‌التحصیل می‌شود. به‌عبارتی آن روش سنتی فقط به مدرک‌گرایی کمک می‌کند. البته یک مسئله‌ای وجود دارد، چون کارآفرینی یک رشته جدید است افرادی که آمدند شروع به تدریس کارآفرینی کردند، خودشان رشته کارآفرینی نخوانده بودند. همین‌طور که آقای دکتر کریمیان اقبال فرمودند وقتی بعضی از اعضای هیات علمی ما فقط درس خوانده‌اند و خود تجربه کار و کارآفرینی را ندارند چه انگیزه‌ای می‌خواهد به دانشجو بدهند که دانشجویان هم بخواهند به‌دنبال مهارت بروند؟ به هر حال باید یک شوق ایجاد شود. این موضوع باید در سیستم آموزشی ما حاکم شود که نیست.
وی افزود: نسل اول دانشگاهها در دنیا آموزش‌محور بودند، نسل دوم پژوهش‌محور بودند و نسل سوم دانشگاه‌های کارآفرین شدند. من چند روز پیش دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره) یک کاری داشتم دیدم که در تابلو خود درج کرده‌اند «کارآفرین» یا در پمپ‌بنزین یوسف‌آباد دیدم که یک مدرسه بیلبورد زده و این هم کلمه کارآفرین را درج کرده است. پس همه دارند از واژه کارآفرین استفاده می‌کنند ولی نگرانم بشود حکایت ام‌بی‌ای! این موضوع چطور بالا آمد و یکدفعه هم پایین آمد. بحث کارآفرینی هم همین است، نگرانم چه در سیستم آموزشی و چه در صنعت، موضوع کارآفرینی بالا بیاید و یکدفعه رها شود. حالا برای این‌که این اتفاق نیافتد دقیقا یکی از جاهایی که می‌تواند کمک کند همین کانون است که هم نگهدارد و هم بالا ببرد. به‌دلیل این که می‌تواند سه گانه (دولت، صنعت و دانشگاه) را هماهنگ کند.
مدیرمسئول کارآفرینی پرس گفت: اگر نظام ملی نوآوری در کانون کارآفرینی استان تهران تعریف شود و بعد با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یک هماهنگی و ارتباطی برقرار شود که این سه‌گانه دولت، صنعت و دانشگاه را این کانون پیگیری کند بسیار موثر واقع خواهد شد. یعنی کانون جلساتی را در این خصوص برگزار کند، پیگیری نماید، کار تحقیقاتی کند (حتی حاضرم کارهای تحقیقاتی خودم را در حوزه نظام ملی نوآوری که در حال انجام آن هستم را در کانون بیاورم و در این ریل جلو ببریم) چون بحث بنده بحث شخصی نیست. یکی از اساتید خودم می‌گفت یک موضوع سختی را انتخاب کردی که به اندازه کافی تحقیقات درباره‌اش نشده است و خدمت ایشان عرض کردم که اتفاقا بنده از روی دغدغه به‌دنبال نظام ملی نوآوری آمدم. باید دید کجای کار ما ایراد دارد؟ ما برای کارآفرینی سرمایه‌گذار داریم، آموزش آن را انجام می‌دهیم، تشکل‌هایی هم مرتب در حال تاسیس است. پس چرا این‌ها به‌هم ربط پیدا نمی‌کند که بخواهد بحث کارآفرینی را در کشور بالا ببرد. در نتیجه فکر می‌کنم کانون می‌تواند در این حوزه خیلی موثر واقع شود.
در نهایت آقای علی نقیب رئیس هیات مدیره کانون کارآفرینی استان تهران قرار شد موضوع نظام ملی نوآوری را در برنامه کاری کانون قرار دهد.
همچنین در این جلسه آقای بهروز حبیبی، تاسیس «کلینیک کارآفرینی» و «تالار گفتگو» را برای کانون کارآفرینی استان تهران پیشنهاد داد و قرار شد با محمدعلی نژادیان این موضوع را پیگیری نمایند.
بیشتر بخوانید:
[۱] The National Innovation System (also NIS, National System of Innovation).
[۲] موسسه سیاست علم و فناوری (The Science and Technology Policy Institute) که در ابتدا توسط کنگره در سال 1991 به‌عنوان مؤسسه فناوری‌های حیاتی (The Critical Technologies Institute) ایجاد شد و در سال 1998 تغییر نام داد، یک مرکز تحقیق و توسعه با بودجه فدرال است که توسط بنیاد ملی علوم حمایت شده و توسط رند اداره می‌شود.
[۳] شرکت رند (RAND) یک موسسه غیرانتفاعی جهانی است و دفاتری در آمریکای شمالی، اروپا و استرالیا دارد که به بهبود سیاست و تصمیم‌گیری از طریق تحقیق و تجزیه و تحلیل کمک می‌کند. ر.ک:
www.rand.org
[۴] [۱] Steven W. Popper and Caroline S. Wagner. New Foundations for Growth: The U.S. Innovation System Today and Tomorrow. RAND, 2002.
[۵] وحیدی، احمد (۱۴۰۰)، باید برای کشور نظام ملی نوآوری تعریف کنیم، ایرنا، ۲۵ آذر ۱۴۰۰، کدخبر: ۸۴۵۷۹۲۶۸. ر.ک:
https://www.irna.ir/news/84579268
[۶] MBA (Master of Business Administration)
پایان پیام/
